CUMHURUYET DÖNEMİNDE MARAŞ

12 Şubat 1920 tarihinde Maraş Fransız işgalinden kurtulduğunda yakılıp yıkılması sebebiyle harap durumdaydı. Fransızlara karşı Maraş'ı savunan çetelerin ve Kuva-i Milliyeciler’in yurdun savunulması için cephelere koşmalarından dolayı şehrin işgal günlerindeki harabe halini düzeltmek için bir çaba gösterilmedi. 1920'li yıllarda Maraş şehrinin nüfusu 20.000 civarındaydı. İşgal yıllarında işgalci Fransız ve yerli Ermeni baskı ve zulümleriyle halkın bir kısmı köylere gitmişlerdi. Kurtuluş Savaşı'nın başarı ile sonuçlanması üzerine göç eden halk tekrar evlerine döndü.

24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış anlaşmasının imzalanması ile ülkede barış sağlandı ve 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edildi. Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün liderliğinde Türkiye'nin her tarafında büyük bir kalkınma hamlesi başlatıldı ve çağdaş uygarlık seviyesine çıkmak için köklü inkılaplara girişildi. Türkiye'de meydana gelen bu gelişmelerden Maraş'ta nasibini almaya başladı. Eğitim ve Öğretimi geliştirmek için okullar açılmaya başlandı. Yeni devlet daireleri inşa edildi ve şehir içi ulaşım imkanları genişletildi. Maraş halkı da evlerini ve iş yerlerini tamir ederek hayat standartlarını iyileştirmek için adımlar attılar.

Türkiye'nin bir çok yerlerinde olduğu gibi Maraş'ta da yeniliklere ve inkılaplara karşı çıkan bazı kişiler oldu. Bilhassa 1925 yılında başlatılan kılık kıyafet düzenlemelerinin bir başlangıcı olan şapka inkılabına Maraş' ta bir takım kişilerin karşı olması nedeniyle isyan çıktı. Şapka giyilmesine karşı çıkmak amacıyla 27 Kasım 1925 Cuma günü Ulu Camii'de toplanan halk Hükümet Binası'na yürüdü. Ceza evinin kapıları kırıldı ve 200 mahkumun dışarı çıkmasına neden olundu. Şapka isyanı olarak bilinen bu olayda 7 kişi idam, 9 kişi onar yıl kürek cezasına çarptırıldı ve 44 kişi de beraat etti.

Maraş şehrine Cumhuriyet'in ilk yıllarında herhangi bir devlet yatırımı yapılamadı. Daha çok Maraşlı girişimciler ve halk birtakım küçük sanayi ve imalathaneler kurdu. Maraş verimli tarım alanları, hayvancılığı, ormanları ve oldukça fazla kaynak ve akarsuları ile kendine yeterli bir yerdir. Şehirde bilhassa ziraat gelişmiş çeltik ve kırmızı biber ekimi yapılmaktadır. Bu ürünlerin işlenmesi için küçük imalathaneler kurulmuştur.

1933 yılında Atatürk, demiryolu ile Türkoğlu üzerinden Narlı'ya geldi. Maraş Valisi ve halk tarafından büyük sevgi gösterileri ile karşılandı. Burada bir süre dinlendikten sonra Gaziantep'e gitti.

1933 yılından itibaren Avrupa da II. Dünya Savaşı'nın çıkacağı belirtilerinin görünmesinden dolayı Türkiye'de bir ekonomik durgunluk yaşanmaya başlandı. Bu durum II.Dünya Savaşı'nın sonuna kadar devam etti. Bundan dolayı sözü edilen dönemde Maraş' ta fazla bir ekonomik canlanma olmadı.

II. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle 1945 yılından itibaren Türkiye' de yatırımlar hızlandı ve ülkenin ekonomisi gelişmeye başladı. Bunların sonucu olarak 1948 yılında Malatya demiryolu hattı üzerinde olan Köprüağzı İstasyonu'ndan Maraş'a bir demiryolu hattı bağlandı. Böylece Maraş'ın çevre illerle olan demir ve kara yolu bağlantıları genişletildi. Ulaşım imkanlarının artması, şehirde sanayi ve ticaret etkinliklerinin ilerlemesine neden oldu. 1955 yılında Maraş'ın ilk önemli tesisi olan Sümerbank Pamuklu Dokuma Endüstrisi kurulmaya başlandı ve 1965 yılında üretime açıldı.1960'lı yıllarda Maraş'ta ekonomik yönden önemli gelişmeler oldu. 7 Şubat 1973 yılında Maraş şehrine TBMM kahramanlık unvanını vererek şehrin adını Kahramanmaraş olarak değiştirdi. 1970'li yıllarda Maraş'ta özel teşebbüsün yaptığı fabrikalar açıldı. Sanayileşmenin başlamasıyla birlikte köyden şehre doğru göç arttı. Bunun sonucu olarak nüfusta 100.000'i geçti.

1975 yılından itibaren Türkiye' de başlayan anarşik olaylar Maraş'ta da etkili oldu. İç ve dış mihrakların kışkırtmalarıyla Türkiye kaos ortamına sürüklenmek istenmişti. Türkiye'yi yıkmak ve parçalamak isteyen güçlerin tezgahladığı en büyük anarşik olay 1978 yılının sonlarında Maraş'ta ortaya çıktı. Tarihe Maraş olayları diye geçen bu olayda 118 kişi hayatını kaybetti.

Maraş'ta ekonomik ve sanayi alanındaki esas gelişmeler 1980' li yıllardan sonra başladı. Birçok tekstil fabrikası açıldı ve bunun sonucu olarak şehrin nüfusu hızla arttı. Ayrıca şehrin yerleşim alanı genişledi ve yeni konut alanları kuruldu.

1926'da Maraş Ticaret ve Sanayi Odası, 1947'de Maraş İl Müzesi kuruldu. Aynı yıl Maraş Lisesi açıldı. 1949'da Maraş Devlet Hastanesi hizmete girdi. Eloğlu Nahiyesi, 1960'da ilçe haline getirilerek ismi Türkoğlu olarak değiştirildi. 1961'de Telefon Santrali kuruldu. 1973'te şu anda Üniversite Rektörlüğünün bulunduğu binada Kahramanmaraş Eğitim Enstitüsü açıldı. 1975 yılında Ortadoğu Teknik Üniversitesi Gaziantep Mühendislik Fakültesi'ne bağlı olarak Kahramanmaraş Meslek Yüksek Okulu kuruldu. 1989'da Gaziantep Üniversitesi'ne bağlı olarak Ziraat Fakültesi açıldı.

11.07.1992 tarih ve 2282 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan 03.07.1992 tarih ve 3837 yasa ile Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi kuruldu. Üniversite 1993 yılında eğitim-öğretime başladı. 1995'te İlahiyat ve Mühendislik fakülteleri açıldı. 2001-2002 öğretim yılında 7 fakülte, 10 meslek yüksek okul, 4 yıllık 2 yüksek okul ve 3 enstitü ile öğretime devam etmektedir. Akademik birimlerde 26 Profesör, 23 Doçent, 133 Yardımcı Doçent, 218 Öğretim Görevlisi, 65 Okutman,177 Araştırma Görevlisi, 20 Uzman olmak üzere 662 akademik personel, üniversitenin çeşitli birimlerinde toplam 501 idarî personel görev yapmaktadır. Toplam öğrenci sayısı 11.097'dir. Aynı dönemde Tugay Komutanlığı'nın kurulmasıyla şehirdeki askeri personel sayısı arttı. Bunların sonucu olarak Kahramanmaraş'ta alışveriş ve hizmet sektörleri gelişti.